Pokrewieństwo a powinowactwo na gruncie Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

W prawie rodzinnym i opiekuńczym, terminy "pokrewieństwo" i "powinowactwo" odgrywają kluczową rolę, definiując struktury rodzinne i określając prawa oraz obowiązki między poszczególnymi osobami. Polski Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy (KRIO) zwraca szczególną uwagę na te definicje, dostarczając nam konkretnych przepisów, które pomagają w zrozumieniu tych pojęć.

Legalne definicje tych dwóch pojęć odnajdziemy w art. 61(7) oraz 61(8) KRIO:

Art.  61(7).  §  1. Krewnymi w linii prostej są osoby, z których jedna pochodzi od drugiej. Krewnymi w linii bocznej są osoby, które pochodzą od wspólnego przodka, a nie są krewnymi w linii prostej.

§ 2. Stopień pokrewieństwa określa się według liczby urodzeń, wskutek których powstało pokrewieństwo.

Art.  61(8).  §  1. Z małżeństwa wynika powinowactwo między małżonkiem a krewnymi drugiego małżonka. Trwa ono mimo ustania małżeństwa.

§ 2. Linię i stopień powinowactwa określa się według linii i stopnia pokrewieństwa.

Zgodnie z powyższymi regulacjami, pokrewieństwo powinno być rozumiane jako relacja oparta na tzw. więzach krwi.  „Wyróżnia się pokrewieństwo w linii prostej, tj. kiedy jedna osoba pochodzi od drugiej (np. rodzice–dzieci, dziadkowie–wnuki–prawnuki) oraz pokrewieństwo w linii bocznej, które występuje w sytuacji, gdy osoby fizyczne mają wspólnego przodka, ale nie pochodzą jedna od drugiej (np. brat–siostra, wuj–bratanek). W przypadku krewnych w linii prostej w polskim prawie prywatnym występują również pojęcia wstępnych i zstępnych. Odnoszą się one do oznaczenia krewnych w linii prostej określonej osoby fizycznej w ten sposób, że wstępnymi osoby fizycznej są wszystkie osoby, od których ona pochodzi w linii prostej, a więc jej rodzice, dziadkowie, pradziadkowie, a zstępnymi takiej osoby są wszyscy, którzy od niej pochodzą w linii prostej, tj. dzieci, wnuki, prawnuki itd.” A. Kawałko, H. Witczak [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2021, art. 61(7).

Natomiast powinowactwo, oznacza relację powstałą na skutek zawarcia małżeństwa. Jednakże powinowatymi w takim stosunku jest jeden z małżonków oraz rodzina drugiego z nich. „Powinowactwo oznacza stosunek łączący małżonka z krewnymi drugiego małżonka. Ustawodawca przyjął regułę wywodzącą się z prawa rzymskiego, zgodnie z którą powinowactwo nie istnieje pomiędzy krewnymi męża i żony (inter consanguineos viri et uxoris nulla adfinitas contrahitur; zob. J. Pieńkos, Praecepta iuris, Warszawa–Poznań 2010, s. 60). Ustanie małżeństwa nie prowadzi do wygaśnięcia powinowactwa. Powinowatym, tak jak osobom spokrewnionym, przysługuje prawo do odmowy zeznań w charakterze świadka”G. Jędrejek [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2019, art. 61(8).

Stan prawny: wrzesień 2023 r.
Fot. unsplash.com