Kluczowy krok na drodze do zawarcia umowy — czyli czym jest oferta na gruncie polskiego prawa?

W świecie biznesu komunikacja i negocjacje odgrywają kluczową rolę w zawieraniu umów. Jednym z fundamentalnych elementów tego procesu jest oferta. W polskim prawie cywilnym oferta jest istotnym narzędziem, które umożliwia jednej stronie przedstawienie drugiemu podmiotowi propozycji zawarcia umowy. W tym artykule przyjrzymy się ofercie w polskim prawie cywilnym i omówimy jej znaczenie oraz konsekwencje prawne.

Oferta jest jednym ze sposobów zawarcia umowy. W nauce prawa cywilnego przewiduje się ich trzy rodzaje: ofertę i jej przyjęcie, przetarg oraz negocjacje.

Ustawą, która reguluje ofertę na gruncie polskiego prawa jest Kodeks Cywilny, a dokładnie jego artykuł 66:

Art. 66. § 1. Oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy.
§ 2. Jeżeli oferent nie oznaczył w ofercie terminu, w ciągu którego oczekiwać będzie odpowiedzi, oferta złożona w obecności drugiej strony albo za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie; złożona w inny sposób przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia.

Przepis ten ustanawia dwie kluczowe cechy oferty:

1. jest to propozycja zawarcia umowy skierowana do drugiej strony;
2. określająca jej istotne postanowienia.

„Oferta przyjmuje postać oświadczenia woli składanego przez oferenta jej adresatowi. Stanowi podstawowy element przyszłej umowy, wyznaczając jej treść i skutki prawne. Adresat oferty, określany mianem oblata, przyjmując ją, doprowadza do zawarcia umowy” (M. Maciejewska-Szałas [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, LEX/el. 2023, art. 66). Co istotne, z treści oferty musi wynikać, iż dana strona w sposób zdecydowany chce zawrzeć konkretną umowę. Oferent (czyli osoba składająca określone oświadczenie woli), jest zdecydowany, iż chce daną umowę zawrzeć. To na oblata (czyli osobę, do której oferta została złożona) zostaje przerzucony ciężar podjęcia finalnej decyzji, czy taką ofertę przyjąć lub też nie. „Propozycja powinna zostać sformułowana w taki sposób, żeby do jej przyjęcia wystarczyło bezwarunkowe „tak” adresata, przy czym może on złożyć oświadczenie woli o akceptacji także w sposób dorozumiany, a w wyjątkowych wypadkach wyrazem jego zgody będzie również milczenie (art. 68(2)). Stanowczość oferty, jako jej cecha konstytutywna, nie została expressis verbis wyrażona przez ustawodawcę w art. 66. W doktrynie i judykaturze uważana jest jednak za jej nieodzowny atrybut” (M. Maciejewska-Szałas [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, LEX/el. 2023, art. 66).

Stan prawny: lipiec 2023 r.
Fot. unsplash.com