Dodatkowa podstawa odpowiedzialności sprzedawcy za wady rzeczy — czyli czym jest gwarancja przy sprzedaży?

Gwarancja to termin, który przez większość z nas utożsamiany z zakupami. Od najmłodszego jesteśmy uczeni, że instytucja ta daje nam pewność, że w przypadku problemów z produktem, możemy liczyć na jego naprawę, wymianę lub zwrot pieniędzy. To, czego nie wie większość społeczeństwa, to fakt, iż instytucja gwarancji jest uregulowana na gruncie art. 577 Kodeksu cywilnego. Przepis ten wyjaśnia, co należy się kupującemu, gdy zakupiony towar nie spełnia oczekiwań, a taka gwarancja została mu udzielona. Gwarancja określa, jakie działania należy podjąć w przypadku wykrycia wady. Chociaż temat może wydawać się zawiły, jego zrozumienie jest kluczowe dla każdego, kto chce świadomie korzystać ze swoich praw konsumenckich.

To, co należy  na wstępie podkreślić, to fakt, iż, gwarancja przy sprzedaży, jako deklaracja zobowiązań gwaranta wobec kupującego, funkcjonuje jako samodzielny instrument prawny, niezależny od rękojmi za wady fizyczne rzeczy. Oferuje ona dodatkowe, często bardziej elastyczne, możliwości ochrony, które są dostosowane do potrzeb współczesnego konsumenta.

Zgodnie z § 1 art. 577 KC, gwarancja udzielana jest przez złożenie oświadczenia gwarancyjnego, które musi jednoznacznie określać zobowiązania gwaranta oraz prawa kupującego. Takie oświadczenie może być złożone nie tylko w formie pisemnej, bezpośrednio przy sprzedaży, ale również może zostać zamieszczone w reklamie. Jest to wyraz elastyczności systemu prawnego, który dopuszcza różne formy komunikacji handlowej. „W praktyce obrotu cywilnoprawnego zawarcie umowy gwarancji następuje poprzez przyjęcie przez kupującego dokumentu gwarancyjnego, zawierającego oświadczenie woli gwaranta. Zastosowanie znajdzie w tym przypadku ogólna reguła interpretacyjna wynikająca z art. 60, przy czym ustawodawca explicite wskazuje, że oświadczenie woli (oferta) gwaranta może być złożone w reklamie (art. 577 § 1). Zastrzec jednak należy, że ustawa stawia szczególne warunki dotyczące sposobu wyrażenia oświadczenia woli gwaranta (art. 577(1) § 1).” D. Bierecki [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, LEX/el. 2023, art. 577.
Obowiązki gwaranta, jak wynika z § 2, są różnorodne i mogą obejmować m.in. zwrot zapłaconej ceny, wymianę rzeczy na nową, jej naprawę, czy świadczenie innych usług mających na celu przywrócenie rzeczy do stanu zgodnego z umową. Ważne jest, aby zakres obowiązków gwaranta był jasno określony w oświadczeniu gwarancyjnym, aby uniknąć późniejszych nieporozumień. „Gwarant może zobowiązać się także do zapewnienia kupującemu dodatkowych usług, np. zdemontowania wadliwej rzeczy, odebrania jej, dostarczenia z powrotem nowej lub naprawionej rzeczy i jej ponownego zamontowania lub uruchomienia. Gwarant może realizować swoje obowiązki, zlecając je innym podmiotom (np. serwisantom, przewoźnikom), aczkolwiek pozostanie wówczas zobowiązany wobec kupującego.” B. Gliniecki [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, LEX/el. 2023, art. 577.

W przypadku wątpliwości co do zakresu gwarancji, jak podkreśla § 3, domniemywa się, że gwarant zobowiązany jest do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub dostarczenia produktu wolnego od wad, jeśli ujawnią się one w okresie gwarancyjnym określonym w oświadczeniu gwarancyjnym.

Na zakończenie, § 4 określa standardowy termin gwarancji na dwa lata od momentu wydania rzeczy kupującemu, chyba że został zastrzeżony inny termin. Jest to zatem minimalny okres, na który kupujący może liczyć ochronę swoich praw gwarancyjnych. „Zasadniczo okres gwarancji oznacza się w oświadczeniu gwarancyjnym. Określenie terminu ma to znaczenie, że odpowiedzialność z gwarancji powstanie, jeśli wada ujawni się w terminie gwarancji. Zgodnie z art. 577 § 4 k.c., jeżeli nie zastrzeżono innego terminu, termin gwarancji wynosi 2 lata, licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana. Okres gwarancji może biec na nowo lub ulec przedłużeniu w sytuacjach określonych w art. 581 k.c. Ponadto nie wyklucza się dochodzenia świadczeń gwarancyjnych po upływie okresu gwarancyjnego, jeżeli ujawnienie się wady nastąpiło przed jego upływem (tak m.in. J. Skąpski, w: SPC, t. 3, cz. 2, 1976, s. 155; W.J. Katner, w: SPP, t. 7, 2011, s. 151; por. także wyr. SN z 8 stycznia 1970 r., II CR 593/69, OSPiKA 1971, Nr 6, poz. 119, z glosą W. Jaślana; zob. też art. 581 k.c.). Ciężar dowodu co do momentu powstania wady spoczywa na kupującym.” Wyrok SR w Toruniu z 17.01.2023 r., I C 183/22, LEX nr 3482642.

 

Stan prawny: listopad 2023 r.
Fot. unsplash.com